Aarsmaden

Jeuk, jeuk en nog eens jeuk! Wormpjes kunnen voor vervelende klachten zorgen. Waarbij jeuk s nachts tocht wel centraal staat. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om snel van de vervelende wormpjes af te zijn!

Wormen zijn parasieten die een bepaalde tijd kunnen leven in het lijf van een dier of mens. Je noemt de worm dan ook wel de gastheer of tussengastheer. 

Verschillende wormen kunnen bij mensen voor klachten zorgen. Hieronder hebben we de vier meest voorkomende wormen gezet. In Nederland komen aarsmanden het meeste voor. De overige drie type zijn zeldzamer.

Aarsmaden zijn kleine, witte, dunne, beweeglijke en kommavormige wormpjes. Deze aarsmaden leven in de dikke darm en blinde darm van de mens. Aarsmaden geven vooral s nachts jeuk rond de anus of schaamlippen. Ook zijn de wormpjes met het blote oog zichtbaar in de ontlasting. Hetzelfde geldt voor de eitjes.

Een spoelworm is vijftien tot veertig centimeter lang en twee tot zes mm dik. Hij lijkt een beetje op een regenworm, maar heeft een crème-achtige kleur. Spoelwormen kunnen buikpijn of maag- darmklachten veroorzaken. Soms zijn de wormen ook zichtbaar in de ontlasting.

Zweepwormen, ook wel Trichuris Trichiura genoemd, zijn een soort van darmparasieten. Die in de dunne darm van mensen kunnen leven. Zweepwormen zijn licht geel tot wit van kleur. En tussen de drie en vijf centimeter lang zijn. Het voorste deel van de worm is dun en de achterkant is juist weer wat dikker. Meestal veroorzaken deze wormen weinig tot geen klachten. De klachten die kunnen voorkomen zijn buikpijn en diarree.

Lintwormen zijn een soort parasieten die in de darmen van mensen en dieren kunnen leven. Er zijn verschillende soorten lintwormen, zoals de Ascaris lumbricoides, de Taenia saginata en de Taenia solium. De lintworm is één tot twee cm lang en ongeveer een halve centimeter breed.

Een lintworm bestaat uit een hoofd met daaraan een lint van witte stukjes. De worm verliest soms een van deze stukjes. Welke je terug kunt vinden in je ontlasting, ondergoed of beddengoed. In de meeste gevallen veroorzaakt deze worm geen klachten. De klachten die voor kunnen komen zijn: jeuk aan de anus, buikpijn, diarree en/of gewichtsverlies.

Als je last hebt van wormen in de ontlasting, kan dit verschillende oorzaken hebben. Deze oorzaak verschilt ook nog per type wormpjes:

Aarsmaden worden meestal doorgegeven van mens op mens. Het klinkt misschien niet zo fris, maar aarsmaden leggen eitjes rondom de anus. Deze eitjes veroorzaken veel jeuk, waardoor je de drang voelt om te krabben.

Deze eitjes worden vaak verspreid doordat iemand met wormpjes in de ontlating aan zijn of haar anus krabt. Op die manier kunnen de eitjes onder je nagels terecht komen. Of op de vingers. Beide zorgen er vervolgens voor dat je ze gemakkelijk verspreid. Dit komt omdat de eitjes blijven kleven aan voorwerpen in je leefomgeving. Denk aan: de bank, je bed, kleding of lakens. Hierdoor kan een ander gemakkelijk besmet raken.

De oorzaak van spoelwormen is het innemen van eitjes van spoelwormen via besmet voedsel of water. De eitjes ontwikkelen zich in de darmen tot volwassen wormen. Die zich vervolgens voortplanten en hun eitjes via de ontlasting uitscheiden.

Mensen kunnen ook besmet raken door in contact te komen met besmette ontlasting of door contact met de grond waar ontlasting ligt.

De oorzaak van een lintworm infectie verschilt per type lintworm. Een infectie met de Ascaris lumbricoides lintworm kan worden opgelopen door het eten van groenten en fruit dat besmet is met lintworm eieren. Maar ook door contact met een grond die besmet is. Vervolgens komt dit in de darmen terecht.

Een infectie met de Taenia saginata lintworm kan worden opgelopen door het eten van besmet rundvlees. Terwijl een Taenia solium lintworm infectie weer wordt opgelopen door het eten van besmet varkensvlees. Soms kan de infectie ook worden opgelopen door het eten van voedsel dat bereid is met besmette huishoudelijke voorwerpen. Of door het aanraken van besmette dieren of hun uitwerpselen.

Infectie met zweepwormen wordt veroorzaakt door het eten of drinken van voedsel of water dat besmet is met zweepworm eieren. Deze eieren worden uitgescheiden in de ontlasting van geïnfecteerde personen.

En komen vervolgens in de bodem terecht, waar ze enkele weken tot maanden kunnen overleven. De eieren kunnen via de grond weer groenten of fruit besmetten. Die vervolgens weer gegeten worden de mensen.

Ook kan besmetting plaatsvinden door contact met besmette grond, zoals bij het spelen of werken in de tuin. Zweepworm eieren kunnen ook worden verspreid door huisdieren, zoals honden en katten, die zich in besmette grond wrijven of besmette ontlasting eten.

Slechte hygiëne, zoals onvoldoende handen wassen na toiletbezoek of voor het eten, kan de kans op infectie verhogen. Het is daarom belangrijk om goede hygiënemaatregelen te nemen en om regelmatig de ontlasting te controleren op de aanwezigheid van wormen.

Als je last hebt van aarsmaden is dit niet altijd meteen duidelijk. Toch geven de aarsmaden uiteindelijk wel een aantal bekende symptomen, waaronder:

• Hevige jeuk rond de anus
• Constant de drang voelen om te krabben
• Vooral s nachts jeuk
• Slecht slapen
• Vermoeidheid
• Buikpijn
• Witte draadjes in ontlasting
• Witte wormpjes
• Eitjes (larven) en volwassen wormen

De makkelijkste manier om aarsmaden te diagnosticeren, is door de zogeheten tape-test. Hierbij wordt er een stukje tape op de anus aangebracht. De eitjes komen namelijk vooral voor rondom de anus. Als het tape weer van de huid wordt gehaald, wordt het gecheckt op de aanwezigheid van wormeieren. Ook een bloedtest kan worden uitgevoerd om aarsmaden te detecteren. Een arts zal de symptomen evalueren en de geschikte test uitvoeren om een diagnose te stellen.

Maar dan de vraag: wat te doen tegen wormen? Er zijn een aantal stappen die je kunt nemen om aarsmaden te behandelen, maar ook om te voorkomen dat ze terugkomen:

Ook medicijnen gebruiken kan helpen om aarsmaden te behandelen. Er zijn hiervoor verschillende medicijnen om aarsmaden te behandelen. Een wormdodend middel is bijvoorbeeld Mebendazol.

Maar ook pyrantel pamoate en albendazol zijn middelen die zorgen dat de aarsmaden niet langer in leven blijven. Deze medicijnen worden oraal ingenomen en doden de wormen in de blindendarm en op de huid rond de anus.

Als je last hebt van wormpjes, is het belangrijk om ook alle andere gezinsleden te behandelen met een wormenkuur. Om zo de eitjes (larven) en wormpjes te verwijderen. Op die manier voorkom je namelijk dat er opnieuw besmetting plaats vindt.

Goede hygiëne is heel belangrijk om de kans op de kleine wormpjes zo veel mogelijk te beperken. Het is belangrijk om je handen vaak te wassen, vooral voordat je eet of na het wc-bezoek.

Zorg ook voor een schone leefomgeving. Maak plekken die in huis vaak worden aangeraakt goed schoon. Denk hierbij aan: deurknoppen, kastdeuren, speelgoed, kranen en toilet.

Was ook regelmatig lakens en nachtkleding op ten minste 60 graden, zorg voor schoon ondergoed, en gebruik altijd een schone handdoek. Denk ook aan persoonlijke hygiënische maatregelen, zoals de nagels schoonmaken met een nagelborsteltje en ervoor zorgen dat de nagels kort geknipt zijn.

Door je nagels kort te houden, voorkom je dat er eitjes onder je nagels komen tijdens het krabben aan de anus. En er zo een nieuwe besmetting plaats vind. Op die manier verklein je de kans op aarsmaden in de ontlasting.

Jeuk is vaak een symptoom van aarsmaden. Ze worden veroorzaakt door de eitjes (larven) die rondom de anus zitten. Het is aan te raden om poeders of crèmes te gebruiken om de jeuk te verminderen. En de nagels van je handen kort te knippen. 

Op die manier voorkom je dat er tijdens het krabben eitjes onder je nagels komen. En er snel opnieuw een nieuwe besmetting plaats vindt. De eitjes en wormpjes draag je namelijk gemakkelijk over op anderen.

Na de behandeling is het belangrijk om een nieuwe besmetting met de eitjes in de darm te voorkomen. 

Dit kan worden gedaan door regelmatig de handen te wassen, schoon ondergoed te dragen, de lakens regelmatig te wassen, de nagels kort te houden en het vermijden van direct contact met geïnfecteerde personen.

Het enige geneesmiddel tegen wormen, wat je zonder recept kunt kopen, is de wormenkuur Mebendazol. Voor de overige medicijnen heb je een recept nodig. Mebendazol is een wormenkuur die je effectief kunt gebruiken bij aarsmaden. Het doodt de wormpjes en eitjes.

De dosering van deze wormenkuur is 100 mg (één tablet) innemen in éé dosis. En dit na twee weken herhalen. Mendazol mag gebruikt worden bij kinderen vanaf twee jaar oud. Zijn de wormpjes en eitjes twee weken na het innemen van de laatste dosis Mebendazol niet weg, ondanks dat er ook goede hygiëne maatregelen genomen zijn? Neem dan opnieuw contact op met de huisarts. Alle medicijnen bij wormen vind je hier.

Voor de behandeling van besmetting met één van de andere wormen moet je naar de (huis)arts voor advies. Raadpleeg voor gebruik altijd de bijsluiter en/of je Boots apotheek voor advies.