Acne

Acne is een huidaandoening die optreedt wanneer de poriën verstopt raken met talg en dode huidcellen. Bij acne ontstaan verschillende veranderingen aan de huid. Zo verschijnen er: roodheden, verstoppingen, pukkels en puistjes.

Acne komt het vaakste voor bij tieners. Je noemt het daarom ook wel jeugdpuistjes. Maar ook op volwassen leeftijd kunnen plotseling acne klachten optreden. Je noemt het dan geen acne vulgaris meer, maar acne tarda. Als een pasgeboren baby last krijgt van pukkeltjes noem je dit 'acne neodalis'. Deze vorm van acne gaat vaak vanzelf weer over.

Acne is over het algemeen geen ernstige huidklacht en ook nooit besmettelijk. Toch kan de huidaandoening voor veel ongemak zorgen. Met name, omdat je de huidklacht zowel voelt als ziet zitten. Dit brengt boosheid, verdriet en vooral veel onzekerheid teweeg. Daarnaast kan acne spanningen veroorzaken, als je van alles probeert om van de klachten af te komen. Maar niets lijkt te werken.

Gelukkig zijn er tegenwoordig veel effectieve acnebehandelingen beschikbaar. En ook thuis kun je aan de slag gaan met huidverzorgingsproducten die pukkeltjes en puistjes verminderen. Wel kan het lastig zijn om te bepalen waar je moet beginnen. In deze blog geven we daar meer duidelijkheid over.

Er zijn verschillende vormen van acne. Die zich ook op verschillende manieren uiten. Door het typisch uiterlijke beeld, kan de diagnose gewoonlijk makkelijk worden vastgesteld. Symptomen van acne zijn bijvoorbeeld:

• Witte mee eter: dit zijn gesloten verstoppingen.
• Zwarte mee eter: dit zijn open verstoppingen.
• Pukkeltjes: dit zijn kleine, rode bultjes zonder puskopje.
• Puistjes: zijn ontstoken pukkeltjes met pus.
• Knobbels: grote, stevige en pijnlijke onderhuidse knobbels.
• Cysten: pijnlijke, met pus gevulde, onderhuidse knobbels.
• Acne littekens: dit zijn verkleuringen of putjes in de huid.

Meestal verschijnen de acne klachten op het gezicht, op de rug, het voorhoofd, de borst, de boven rug en de schouders.

Mee eters worden ook wel comedonen genoemd. Het gaat hierbij om met talg en huidcellen verstopte poriën. Je hebt hierin verschillende soorten comedonen, namelijk: witte en zwarte comedonen. Witte comedonen zijn gesloten mee eters. Die eruit zien als een huidkleurig en voelbaar bultje onder het huidoppervlakte. Een beetje vergelijkbaar met het uiterlijke beeld van gerstekorrels.

Zwarte comedonen daarentegen zijn open mee eters. Het gaat ook hierbij om een verstopping van talg en huidcellen. Alleen is deze verstopping aan de bovenkant open, waardoor er zuurstof bij de verstopping komt. Het zuurstof brengt een oxidatie proces op gang, waardoor het talg zwart kleurt. Je herkent open mee eters aan de zwarte puntjes in de huid.

Pukkels zijn ontstoken verstoppingen die zich uiten als kleine, rode bultjes in de huid. In tegenstelling tot puistjes, hebben pukkels geen puskopje. Wel kunnen ze gevoelig en pijnlijk zijn als je ze aanraakt. Het uitknijpen van pukkels kan de ontsteking verergeren. Of zelfs leiden tot littekens.

Puistjes zijn verstopte poriën die geïnfecteerd zijn. Hierdoor ontstaat er een puskopje in het midden. Bij jeugdpuistjes (medische term: acne vulgaris) is vrijwel altijd sprake van puistjes. Je ziet ze met name zitten op het het gezicht, op de rug, schouders, de borst en op de boven rug. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, kan (met je vingers) puisten uitknijpen het acne verergeren.

Knobbeltjes zijn grote, ontstoken bulten in de huid die stevig aanvoelen. Het zijn eigenlijk een soort onderhuidse puisten. Ze ontwikkelen zich diep in de huid en zijn vaak pijnlijk. Ook de aangrezende huid is vaak pijnlijk. Grote onderhuidse knobbels moeten worden behandeld door een dermatoloog, omdat ze tijdens de genezing lelijke littekens kunnen veroorzaken.

Cysten zijn grote, met pus gevulde, holtes in de huid die lijken op steenpuisten. Net als knobbels en andere onderhuidse ontstekingen kunnen cysten erg pijnlijk zijn. Om die reden moeten cysten ook behandeld worden door een dermatoloog. Ook door deze vorm van acne ontstaan vaak vervelende littekens.

Na acne kunt je last krijgen van acne littekens in de vorm verkleuringen van de huid of kleine deukjes. Je noemt het ook wel rest acne of atrofische littekens. Als er verkleuringen in de huid ontstaan, zijn dit met name rode en bruine vlekjes.

Bij de oorzaak van acne spelen verschillende factoren een rol. In de meeste gevallen begint acne met opgehoopt talg in een porie. Aan de onderkant van deze porie zit een follikel. De follikel bestaat weer uit een haar en een talgklier.

De talgklier produceert, zoals de term al zegt, talg. Het talg treedt de porie uit en komt dan op onze huid terecht. Hier heeft het talg een belangrijke rol. Namelijk: je huid zacht en gesmeerd te houden. Als dit proces van talg produceren goed verloopt, is er niets aan de hand. Maar als het mis gaat, kan de talgklier verstopt raken en ontstaat acne.

Wat er bijvoorbeeld mis kan gaan, is dat de talgklieren teveel talg produceren, waardoor talg en dode huid cellen ophopen in je poriën. Maar de talgproductie zelf hoeft niet per se verstoord te raken. Het kan ook zo zijn dat het talg gewoon niet goed uit de porie kan treden. Bijvoorbeeld, door een blokkade van de porie uitgang. Bij beide factoren kunnen poriën verstoppen.

Als er vervolgens bacteriën bij deze verstopte follikel terecht komen, kunnen zij talg omzetten in vetzuren. Deze verstopping wordt op een gegeven moment zo groot, dat de wand van de follikel scheurt. Het talg, de bacteriën en de irriterende stoffen komen zo in de omliggende huid terecht. Dit ziet je lichaam als lichaamsvreemde stoffen, waardoor de talgklier ontstoken raakt. Op die manier kunnen er puistjes ontstaan.

1. Een follikel bevat een haar en een talgklier. Deze talgklieren kunnen onder bepaalde omstandigheden teveel talg aanmaken of te weinig talg afstoten. Beide factoren zorgen voor een verstopping van de porie.
2. Bacteriën treden naar deze verstopping toe en komen erin vast te zitten.
3. Door deze ophoping van talgresten, bacteriën en irriterende vrije vetzuren zet de verstopte porie uit. Op een gegeven moment scheurt de follikel wande en komt de verstopping in de aangrenzende huid terecht.
4. Het immuunsysteem wil deze stoffen niet in jouw lichaam hebben en zet daarom een afweerreactie in gang. De reactie veroorzaakt puistjes, waardoor acne ontstaat.

Kortgezegd, ontstaat acne dus door een verstopping van talg en dode huid cellen. Wat wordt veroorzaakt door een verhoogde talgproductie. Of door een toegenomen verhoorning van dode huid cellen, waardoor de talgklieruitgang blokkeert.

Waarom dit precies gebeurt, is nog niet helemaal duidelijk. Wel weten we inmiddels dat er een aantal risicofactoren zijn die invloed hebben op de talgproductie, waardoor acne ontstaat.

Vitamine K helpt bij de stolling van het bloed. Het ondersteunt de botten en het weefsels en is ook betrokken bij metabole processen. Vitamine K1 wordt gevonden in fruit, groene bladgroenten en plantaardige oliën, terwijl vitamine K2 wordt aangemaakt door bacteriën in het spijsverteringsstelsel. We krijgen vitamine K2 binnen voedingssupplementen of door voedsel te verrijken met deze vitaminen.

Je hebt het grootste risico om acne te krijgen tijdens de puberteit. Dit komt, omdat de huid (door hormonen) allerlei veranderingen ondergaat. Waaronder een stijging van de androgenenspiegel.

Een androgeen is een mannelijk hormoon. Die stijgt zodra we in de puberteit komen. Stijgende androgeenspiegels zorgen voor een stijgende talgklierproductie. En teveel talg leidt weer tot verstoppingen. En tot een vergroot risico op acne.

De afkorting van het polycysteus ovariumsyndroom is PCOS. Bij dit syndroom vormen zich cysten op de eierstokken van een vrouw. Dit zorgt onder andere voor een toenemende productie van mannelijke hormonen, waardoor ook allerlei mannelijke kenmerken kunnen ontstaan. Voorbeelden zijn: meer lichaamsbeharing, een zwaardere stem en dus ook acne.

Je kunt ook een familiegeschiedenis van acne hebben. De gevoeligheid voor acne wordt dan familiair overgeërfd. Kijk maar eens naar je vader, zusje, tante of oma. Als zij last hebben gehad van ernstige of geringe acne, is de kans groot dat jij hier ook last van krijgt.

Ook een voedselallergie speelt mogelijk een rol. Sommige studies hebben namelijk aangetoond dat mensen die gevoelig zijn voor gluten, last kunnen krijgen van een onzuivere huid. Mogelijk zorgt ook het eten van veel suikers en zuivel producten voor een verhoogd risico op puistjes. Maar er is nog geen betrouwbaar verband tussen voeding en acne aangetoond.

Als zelfzorgmiddelen het acne niet verhelpen, is het verstandig om de huisarts te raadplegen. Hij of zij kan meedenken en eventueel sterkere medicijnen voorschrijven. Als het acne aanhoudt of ernstige klachten geeft, kan medische hulp van een gespecialiseerd dermatoloog helpen.

Bij veel vrouwen zal acne tientallen jaren aanhouden. Met opflakkeringen die rondom de menstruatie opspelen en na de menstruatie weer wegtrekken. Dit type acne verdwijnt meestal zonder behandeling weer. Eventueel kan anticonceptie worden overwogen om de huid rustiger maken. Bij oudere volwassenen kan een plotseling optreden van ernstig acne wijzen op een onderliggende ziekte die medische aandacht vereist.

Milde acne kan worden behandeld met vrij verkrijgbare medicijnen of cosmetica producten. Denk aan: gels, reinigers, pads, crèmes en lotions, waaraan effective ingrediënten zijn toegevoegd, als:

• Resorcinol: helpt mee-eters af te breken
• Benzoylperoxide: doodt bacteriën, versnelt de huidvernieuwing en vertraagt ​​de productie van talg
• Salicylzuur: helpt bij de afbraak van mee-eters en whiteheads en helpt ontstekingen en zwellingen te verminderen
• Zwavel: droogt de puistjes uit.
• Azelaïnezuur: versterkt de cellen die de follikels bekleden, stopt talguitbarstingen en vermindert de groei van bacteriën.

Een huidspecialist of dermatoloog kan (matig) ernstige acne vormen behandelen. Zij kunnen een gel of crème voorschrijven. Dit kunnen middelen zijn die je op de huid aanbrengt (topische therapie) of middelen die je inneemt (systematische therapie).

• Acne is een uitgebreide huidaandoening, waarbij de talgklieren aan de basis van de haarzakjes betrokken zijn.
• Pukkels, puistjes, knobbels, cysten en/of mee-eters vormen een acne beeld.
• Bijna iedereen krijgt in de puberteit een vorm van acne. Het treft namelijk 3 op de 4 mensen in de leeftijd van 11 tot 30 jaar. Er ontstaan dus sneller tijdens de puberteit puistjes
• Meestal zit acne op het voorhoofd, de kaaklijn, boven rug, borst en schouders.
• De behandeling van puistjes hangt af van de ernst
• Risicofactoren zijn onder meer genetica, de menstruatiecyclus, angst en stress, hete en vochtige klimaten en het gebruik van make-up of cosmetica op oliebasis.
• Ook voedselallergie speelt mogelijk een rol, maar dit verband is nog niet officieel vastgesteld.
• De mannenhuid is over het algemeen erger aangedaan en heeft ook invloed op hoe heftig de ontstekingen verlopen.
• Er zijn aanwijzingen dat voeding met een hoge glycemische index puistjes zouden kunnen veroorzaken.
• Acne heeft en chronisch karakter. Hierdoor blijft acne bij veel mensen terugkomen. Meestal gaat het om specifieke periodes, zoals de menstruatie, een stressvolle periode of bij veel stress.
• Hormonaal acne, gerelateerd aan de puberteit, verbetert meestal op volwassen leeftijd.