Tekenbeten
Een teek is een klein beestje wat het meest lijkt op een kleine platte spin. Teken leven in hoog gras en tussen bladeren. Ze komen het meest voor in duinen, bossen, heidegebieden, weilanden, tuinen en parken. Een teek leeft voornamelijk van het bloed van dieren, maar soms ook van mensen. De meeste tekenbeten zijn onschuldig, maar soms kan een beet ook de ziekte van Lyme overdragen. Daarom is het belangrijk om, wanneer je gebeten bent door een teek, deze zo snel mogelijk te verwijderen.
Tekenbeten
Vaak wordt er gedacht dat een teek in bomen leeft en zich naar beneden laat vallen als er iemand voorbij komt lopen. Dit is echter niet juist. Er zijn maar heel weinig teken die in bomen leven. Veruit de meeste teken leven namelijk op bladeren en grassen. Een teek klimt omhoog in bladeren of hoog gras tot ze zo hoog zijn, dat ze gemakkelijk over kunnen stappen op iemand die toevallig voorbij komt. Dit kan bijvoorbeeld een muis, vos, vogel, ree en soms ook een mens zijn die de plant aanraakt. Dit is een signaal voor de teek dat het tijd is om te eten. De teek zal via huidcontact proberen over te stappen. Daarna gaat hij op zoek naar een geschikte plek om bloed op te zuigen.
Vanaf april tot en met september is de kans op een tekenbeet het grootst. Een teek kan zich op alle plekken op het lichaam voeden, maar kiest vaak voor een warme vochtige plek. Denk hierbij aan de oksels, knieholtes, de liezen en de bilspleet. Bij kinderen komen tekenbeten ook regelmatig voor op het hoofd, in de nek en achter de oren. Op de plek waar de teek zich op de huid heeft vastgebeten, ontstaat vaak naar een paar dagen een klein rood plekje, net zoals dat bij de meeste insectenbeten ontstaat. In de meeste gevallen wordt deze plek niet groter dan 1 tot 2 cm en verdwijnt het vaak weer binnen een week.
Controleren op tekenbeten
Een teek is erg klein en kan daardoor gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Daarom is het belangrijk dat je jezelf en kinderen goed controleert, nadat je in een gebied bent geweest waar teken voorkomen. Denk hierbij aan het bos, park of de tuin. Omdat de teek overal op het lichaam kan bijten, is het dus belangrijk om het hele lichaam te controleren. De teek is vaak te ontdekken als een klein zwart puntje op de huid. Wanneer een teek bloed heeft opgezogen zwelt zijn lichaam op tot ongeveer de grootte van een erwt. De teek is daarna vaak bruin of grijs van kleur.
Omdat teken zo klein zijn, kan het handig zijn om een vergroot glas te gebruiken bij de zoektocht naar een tekenbeet. Wanneer je jezelf controleert kan het handig zijn om een spiegeltje te gebruiken voor de moeilijk zichtbare plekjes. Het is ook belangrijk om de kleding die je hebt gedragen, te controleren. Wanneer een teek nog op de kleding aanwezig is, kun je deze verwijderen door het voor minimaal 30 min te wassen op 60°C of door de kleding in de droger te stoppen.


Verwijderen van de teek
- Het is belangrijk om de teek zo snel mogelijk te verwijderen. Hoe langer de teek op de huid aanwezig is, hoe groter de kans is dat deze een ziekte over kan dragen.
- Je kunt de teek verwijderen doormiddel van een tekentang of een puntig pincet. Als je dit niet bij de hand hebt kun je de teek ook met je nagels proberen te verwijderen.
- Gebruik geen jodium, alcohol of andere middelen voordat je de teek gaat verwijderen.
- Wanneer je een puntig pincet gebruikt moet je de teek zo dicht mogelijk op de huid vastpakken en deze er rustig uit trekken. Het is niet nodig om een draaiende beweging te maken. Het kan gebeuren dat er een stukje van de kop achterblijft in de huid. Dit is geen probleem, dit stukje komt er dan vanzelf uit. Er bestaat wel een kans dat het gaat ontsteken.
- Wanneer je een tekentang gebruikt, volg dan de gebruiksaanwijzing op de verpakking of bijsluiter.
- Lukt het niet om de teek te verwijderen? Neem dan contact op met de huisarts of de huisartsenpost.
- Nadat je de teek hebt verwijderd is het verstandig om het wondje dat ontstaan is, te ontsmetten.
- Noteer de datum waarop je de teek verwijderd hebt. Daarnaast is het belangrijk dat je de plaats van de teek voor jezelf noteert of de plek op de huid markeert en/of fotografeert.
- Houd de plek waar de teek gebeten heeft voor ongeveer 3 maanden goed in de gaten. Kijk of de huid verkleurt. Bij een lichte huidskleur kan er een rode of roodblauwe plek ontstaan. Bij een donkere huidskleur is deze vlek meestal blauw of gelig.
- Houd in de gaten of er klachten ontstaan die op de ziekte van Lyme kunnen wijzen.
Wanneer moet je een arts raadplegen?


- Als het je zelf niet lukt om de teek te verwijderen, is het noodzakelijk dit dezelfde dag nog door een (huis)arts te laten doen.
- Wanneer je een teek hebt verwijderd waarvan je denkt dat deze al 24 uur of langer op de huid gezeten heeft.
- Wanneer je in het buitenland door een teek gebeten bent.
- Wanneer je klachten krijgt die kunnen wijzen op de ziekte van Lyme (in onderstaande alinea lees je meer over deze symptomen).
- Wanneer er binnen 3 maanden een ring van 5 cm of groter rondom de plek van de beet verschijnt. Bij een lichte huidskleur is de ring meestal rood of roodblauw van kleur en bij een donkere huidskleur blauw of gelig.
- Wanneer er een vergelijkbare ring verschijnt die langzaam groter wordt, terwijl je geen teek hebt hoeven te verwijderen.
- Als je na enkele dagen tot enkele maanden na de beet griepverschijnselen of pijn aan een of meerdere gewrichten, krijgt. Tevens is het verstandig om een arts te raadplegen wanneer je last hebt van uitstralende pijn, tintelingen in been, arm of romp of een vermindering in krachtvermogen.
- Als je dubbel gaat zien of onbewust een scheef gezicht trekt.
Voorkomen van tekenbeet
Wanneer je naar een gebied gaat waar teken kunnen voorkomen, is het verstandig om zoveel mogelijk op de paden te blijven. Zo maak je de kans om in aanraking te komen met bladeren van planten of lange grassprieten, een stuk kleiner. Vermijd struikgewassen en dichte begroeiingen. Daarnaast is het belangrijk je goed aan te kleden. Draag dichte schoenen, trek een trui aan met lange mouwen en een broek met lange pijpen. Het is slim om het uiteinden van de broekspijpen in je sokken te stoppen.
Door licht getinte kleding te dragen, valt het sneller op wanneer een teek zich aan je kleding bevestigd heeft. Daarnaast is het slim om de huid en de kleding in sprayen met een middel dat Deet bevat. Dit middel zal teken en andere insecten op afstand houden. Let er alleen wel op dat product dat je gebruikt minstens 30% Deet bevat.
Ziekte van Lyme
In de meeste gevallen is een tekenbeet onschuldig, maar helaas kunnen teken ook ziektes overdragen. De bekendste hiervan is de ziekte van Lyme. De ziekte wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie. Deze bacterie kan overgedragen worden wanneer je gebeten wordt door een teek die hiermee besmet is. Ongeveer 2 tot 3% van de mensen die door een teek gebeten wordt, raakt besmet met deze bacterie.
Binnen enkele dagen tot ongeveer 3 maanden ontstaat er een vlek op de plaats van de tekenbeet, die er rood, blauw, blauwrood of gelig uitziet. De vlek wordt binnen enkele dagen steeds groter, vaak meer dan 5 cm. Het kan zijn dat de vlek in het midden weer lichter wordt, waardoor er een cirkel op de huid kan ontstaan. In sommige gevallen ontstaan er puistjes, schilfers of blaren op de vlek. De verkleuring van de huid kan branderig aanvoelen en jeuk veroorzaken. Een aantal dagen of weken na de beet kunnen er klachten ontstaan die op griep lijken. Denk hierbij aan hoofdpijn, vermoeidheid, spierpijn en koorts.
De volgende klachten kunnen in een later stadium ontstaan:
- Pijn, krachtverlies of een doof en/of tintelend gevoel in je been, arm of romp.
- Pijn aan het gezicht, dubbel zien en of één oog niet meer goed kunnen sluiten.
- Ontstoken oog.
- Benauwd, duizelig, hartkloppingen en pijn op de borst.
- Opgezette of pijnlijke gewrichten (meestal de knie).
- Een verdikking die roodblauw van kleur is of een knobbel aan oor, tepel of balzak.
Wanneer je denkt dat een teek langer dan 24 uur op je lichaam aanwezig is geweest of wanneer je last krijgt van een van de bovenstaande klachten, is het verstandig om een arts te raadplegen.


Geneesmiddelen tegen Lyme
Wanneer een teek langer dan 24 uur, maar korter dan 72 uur op je lichaam aanwezig is geweest, kan er een antibiotica van gedurende 1 dag worden voorgeschreven. Dit om te voorkomen dat je besmet raakt met de bacterie die Lyme kan veroorzaken. Wanneer je al besmet bent geraakt kun je ook behandeld worden door middel van antibiotica, maar is de de duur van de behandeling dan langer. Er zijn verschillende soorten antibiotica effectief tegen Lyme. De duur van de behandeling ligt aan het soort antibiotica dat wordt voorgeschreven en het stadium van de ziekte.