Waarom is gezonde voeding belangrijk?
Dat gezonde voeding belangrijk is weten we denk ik allemaal wel. Maar waarom is dit eigenlijk belangrijk? En wat wordt er eigenlijk verstaan onder gezonde voeding? Een gebalanceerd en gezond eetpatroon omvat in essentie het nuttigen van voldoende groenten, fruit, peulvruchten, noten, vis en volkorenproducten. Maar ook het beperken van zout, suiker, verzadigde vetten en bewerkt vlees speelt hierin een rol.
Helaas ervaren velen van ons moeilijkheden bij het dagelijks consumeren van de benodigde voedingsmiddelen en het eten van goede voeding, dat wil zegen voeding met de juiste voedingswaarde, die voldoende energie geeft. Bovendien eten we vaak ook nog op basis van onze emoties of om zo snel mogelijk hongergevoelens te stillen. Het vergt daarom ook inzet om je eetpatroon aan te passen. Evenals doorzettingsvermogen om de consumptie van goed eten vol te houden en om zo gezond ouder te worden.
Wat is een gezond voedingspatroon?
Met een gezond voedingspatroon wordt eigenlijk bedoeld dat je eet op basis van de behoeften van je lichaam. Dit draagt bij aan het behoud van een goede gezondheid. Gezonde voeding omvat een combinatie van allerlei verschillende voedingsmiddelen die samen essentiële voedingsstoffen leveren. Denk hierbij aan: vitamines, mineralen, koolhydraten, eiwitten, vetten en natuurlijk vezels.
Daarbij is het belangrijk om te weten dat een gezond voedingspatroon voor iedereen een andere betekenis kan hebben. Zo spelen leeftijd, geslacht, de hoeveelheid dagelijkse bewegingen en individuele gezondheidsdoelen natuurlijk ook een rol. Gezonde voeding voor een top sporter ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan de voeding van iemand die bijna nooit sport.
Wel is er een algemene richtlijn dat gevolgd kan worden om een gezonde voeding na te streven. Een gezond voedingspatroon omvat over het grofweg de volgende kenmerken:
1. Drink voldoende water
Het is heel belangrijk om iedere dag voldoende water te drinken. Hierin wordt kraanwater in Nederland als een gezonde, maar ook bewuste keuze gezien, omdat dit beter is voor het milieu. Met name met het oog op al het plastic. Het advies van het Voedingscentrum is om dagelijks anderhalf tot twee liter te drinken. Dit hoeft overigens niet alleen maar water te zijn. Alle dranken tellen mee.
2. Eet genoeg volkoren producten
Gezond eten omvat ook het voldoende innemen van vezelrijke voeding, zoals volkoren graanproducten. Volkoren graanproducten bestaan uit de complete graankorrel. Denk hierbij aan volkoren brood, bruine rijst, volkoren pasta en havermout. Deze voedingsmiddelen zitten boordevol essentiële voedingsstoffen (koolhydraten, vezels, ijzer en B-vitamines).
3. Eet voldoende groente en fruit
Een gezond eetpatroon bestaat ook uit het eten van voldoende groente en fruit, omdat ze rijk zijn aan voedingsstoffen, antioxidanten en vezels. Een aantal stuks fruit kan bijvoorbeeld genomen worden als gezonde tussendoortjes. Het advies is om 2 porties fruit en minimaal 250 gram groente per dag te eten. Vind je het lastig om 250 gram groente aan je avondeten toe te voegen? Groente kunnen ook ingenomen worden als gezonde tussendoortjes.
4. Eet voldoende eiwitrijke voeding
Eiwitten spelen ook een belangrijke rol in een gezond eetpatroon. Eiwitten vormen een essentiële bron voor de opbouw van je lichaamscellen. Ze dienen als een soort bouwstenen voor al onze weefsels, waaronder cellen, botten en spieren.
Eiwit rijke voeding omvat magere eiwitbronnen van dierlijke producten, zoals: vette vis, zuivel, gevogelte en rood vlees (niet bewerkt vlees). Maar ook niet dierlijke producten als peulvruchten, bruine bonen en zaden.
5. Eet gezonde vetten
Het klinkt misschien een beetje gek, maar onder gezond eten valt ook het consumeren van vetten. Het gaat hierbij wel om onverzadigde vetten. Niet verzadigd vet dus. Denk hierbij aan olijfolie, ongezouten noten, vis, avocado's, vloeibare bak- en braad producten, pitten en zaden.
6. Eet gevarieerd
Naast het innemen van voldoende vetten, eiwitten, groente, fruit en vezels is het ook belangrijk dat je hier de juiste balans in zoekt. Gevarieerd eten speelt namelijk een belangrijke rol in een gezond eet patroon. Kies dus eten uit alle voedselgroepen, kies het liefste onbewerkte producten en let op hoeveel calorieën de voedingsmiddelen bevatten.
7. Beperk zout en suiker
Ook het beperken van zout en suiker speelt een rol bij gezonde voeding. Zo bevat bewerkt vlees bijvoorbeeld vaak veel meer zout dan niet bewerkt vlees. Gezonde voeding beperkt de inname van sterk bewerkte voedingsmiddelen die vaak veel toegevoegde suikers, verzadigde vetten en zout bevatten. Deze ongezonde producten mag je natuurlijk wel op z'n tijd nemen. Maar probeer een goede balans te vinden tussen gezonde voeding en ongezonde producten.
8. Let op je porties
Verder is het ook van belang om naar je porties te kijken. Je kunt gezonde voeding innemen, maar alsnog een ongezond voedingspatroon hebben omdat je teveel calorieën inneemt. Het is daarom belangrijk om hier rekening mee te houden. En eet ook regelmatig.
Wat houdt de Schijf van Vijf in?
De Schijf van Vijf is eigenlijk een soort richtlijn of hulpmiddel om te helpen om gezonde voeding en een gebalanceerd voedingspatroon te volgen. De schijf is ontwikkeld door het Voedingscentrum in Nederland. Het is vooral bedoeld als een visuele representatie om mensen te helpen om een goede balans te vinden, maar het geeft geen precieze portiegroottes.
Verder is het natuurlijk belangrijk om altijd je eigen behoeften, activiteitsniveau en specifieke dieetwensen in overweging te nemen bij het volgen van de Schijf van Vijf. Het is ook goed om te onthouden dat een gezonde levensstijl niet alleen draait om wat je eet. Maar ook om beweging, voldoende slaap en stressbeheersing.
Tips om gezonder te eten
Een tip om gezonder te eten is door zelf te koken. Op die manier heb je controle over de ingrediënten en bereidingswijze, waardoor je gezondere producten kunt gebruiken en bepaalde ongezonde voedingsmiddelen (zoals teveel suiker of zout) achterwege kunt laten. Dit is doorgaans gezonder dan uit eten gaan of kant-en-klare maaltijden eten.
Wat ook kan helpen om gezonder te eten is het plannen van je maaltijden. Door maaltijden vooraf te plannen, kun je gezonde keuzes maken en voorkom je impulsieve beslissingen als je trek hebt. Je kiest op deze manier vaak sneller voor gezonde producten dan ongezonde producten. Bovendien zorgt dit er voor dat je sneller kiest voor gezonde 'snacks' zoals groente, fruit en noten in plaats snoep, koekjes of chips.
Verder kan het helpen om wat langzamer te eten. Neem de tijd en kauw goed als je eet. Dit zorgt ervoor dat je eerder een verzadigd gevoel krijgt, waardoor je ook minder snel te veel eet. Luister hierin ook goed naar je lichaam. Zorg ervoor dat je eet wanneer je trek hebt en ook stopt wanneer je je verzadigd voelt.
Ook door etiketten van producten te lezen kun je gezonder eten. Let op de hoeveelheid energie (calorieën), de hoeveelheid suikers en de aanwezigheid van vetten. Let ook op de porties die je neemt en eet regelmatig. Wanneer je maaltijden overslaat, heb je sneller de behoefte aan ongezonde producten om het honger gevoel snel te stillen.
Eet gezond maar blijf genieten
Gezonde voeding is natuurlijk belangrijk, maar net zo belangrijk is dat je wel blijft genieten van eten. Het is goed om gezonde voeding te kiezen die je zelf wel lekker vind, zodat je het sneller (met plezier) pakt. Daarnaast is het natuurlijk ook belangrijk om jezelf af en toe wat minder gezonde voeding te gunnen. Anders wordt gezond leven erg lastig.