Bijna iedereen heeft in de winter wel eens last van koude handen en/of voeten wanneer we buiten zijn. Maar helaas blijft het daar bij mensen die last hebben van wintertenen en -handen, niet bij. Weet je niet zeker of je last hebt van wintertenen of handen? Lees dan verder.

Zoals de naam al doet vermoeden worden aandoeningen aan de handen en voeten, die in de winter voorkomen, winterhanden en wintertenen genoemd. Deze aandoening, ook wel Perniones genoemd, veroorzaakt klanten, kort nadat je in aanraking bent geweest met kou (onder de 10 tot 15 graden). Nu zul je misschien denken dat iedereen in de winter last heeft van droge en koude handen en voeten, maar voor mensen met wintertenen en -handen blijft het daar vaak niet bij. Wanneer zij aan het opwarmen zijn, ontstaan er klachten zoals:

• Jeuk, pijn of een branderig gevoel aan vingers en/of tenen.
• Een of meerdere roodblauwe of paarsblauwe plekken.
• Het ontstaan van zwelling.
• Wondjes, blaren en ontstekingen, meestal veroorzaakt door het openkrabben van de huid. 

Dezelfde klachten kun je ook krijgen aan oren, neus, voeten, onderbenen, dijen, en polsen. In de meeste gevallen geldt hoe kouder de temperatuur hoe erger de klachten. De klachten verdwijnen bijna altijd vanzelf na enkele weken, maar soms kunnen ze ook de hele winter lang aanhouden. Wanneer het warmer weer wordt verdwijnen de klachten, maar deze kunnen in de winter zo weer terug komen. Bij kinderen verdwijnen de klachten meestal na een aantal jaar. De ervaring leert ons dat voornamelijk vrouwen last hebben van deze aandoening. Daarnaast komt het ook bij sommige families vaker voor dan bij anderen. 

Het is nog niet bekend waardoor wintertenen en winterhanden ontstaan. We weten wel dat kou ervoor kan zorgen dat onze bloedvaten tijdelijk kunnen vernauwen. Dit geldt vooral voor de kleine bloedvaatjes in de huid. Het bloed kan dan niet goed doorstromen en er ontstaat stuwing. Daarnaast zorgt dit ervoor dat er te weinig zuurstof in de huid terecht komt en er klachten ontstaan. Denk hierbij aan het verkleuren, opzwellen en ontsteken van de huid.

Helaas zijn er geen medicijnen waarvan bewezen is dat ze kunnen helpen bij wintertenen en winterhanden. Er zijn verhalen waarin wordt gezegd dat een corticsteroïdcrème of -zalf, Nifedipine en Vitamine D kunnen helpen tegen wintertenen en -handen, maar dat is niet bewezen. Daardoor zullen niet alle artsen hier een recept voor uit willen schrijven.

Sommige mensen zeggen resultaat te behalen door gebruik te maken van een warmwaterbad, een wisselbad of door het krijgen van een massage. Andere kiezen ervoor om de handen en voeten regelmatig in te smeren met vaseline of lanettecreme. Ook van deze behandelingen is nooit bewezen dat het helpt bij wintertenen en -handen, maar omdat het verder geen risico’s met zich meebrengt zou je altijd kunnen proberen of het voor jou resultaat oplevert.

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen kan de arts helaas weinig doen aan wintertenen en winterhanden. Maar omdat de klachten die kunnen ontstaan ook klachten kunnen zijn die op een andere aandoening wijzen, zoals bijvoorbeeld etalagebenen of suikerziekte, is het verstandig om naar de arts te gaan wanneer:

• Er kapotte blaren, zweren of wondjes ontstaan op de huid.
• Klachten ontstaan zonder dat de huid in aanraking is geweest met kou.
• De huidafwijkingen ook in het voorjaar en/of de zomer aanhouden.
• De klachten pas op latere leeftijd ontstaan.
• Je ook andere klachten ervaart, zoals bijvoorbeeld pijn aan je gewrichten of zweren in de mond.
• Je Betablokkers slikt (de meeste medicijnnamen onder deze groep eindigen op lol, zoals bijvoorbeeld Metaprolol, Atenolol, bisoprolol). 

• Probeer te voorkomen dat handen en voeten plots worden blootgesteld aan kou.
• Bescherm jezelf tegen de kou, door middel van warme handschoenen en een muts die de oren bedekt.
• Houd je voeten warm en droog, door middel van sokken die gemaakt zijn van katoen of wol (in plaats van kunststof) en draag waterdichte schoenen.
• Probeer je lichaam warm te houden door voldoende kleding te dragen en regelmatig te bewegen.
• Houd de ruimte waarin je woont of werkt warm.
• Probeer niet te krabben of jezelf te stoten om te voorkomen dat de huid kapot gaat.
• Stop met roken. Wanneer je rookt komt er minder zuurstof in de huid terecht. Door hiermee te stoppen krijgt de huid meer bloed, wat kan helpen om de klachten die ontstaan bij wintertenen en winterhanden te verminderen of zelfs voorkomen.
• Heb je last van wintertenen en winterhanden en gebruik je een bètablokker? Dan is het verstandig om contact op te nemen met de arts, om te bespreken of je hier misschien de dosis van kunt verlagen, (tijdelijk) kunt stoppen of over kunt stappen naar een ander medicijn.
• Gebruik de juiste handverzorging producten.