Wat is eczeem?
Eczeem is een verzamelnaam voor een verschillende huidaandoeningen, waarbij er sprake is van een huidontsteking. Het gaat om een chronische aandoening, maar dat wil niet zeggen dat je er continu last van hebt. Periodes van opvlammingen wisselen zich af met rustigere periodes.
Hierin spelen meerdere factoren een rol, waaronder het seizoen. Zo hebben mensen met eczeem vaak opvlammingen in de winter en juist een rustige huid in de zomer. Dit komt met name, omdat het in de winter kouder is met een lagere luchtvochtigheid. Dit droogt de huid uit.
Eczeem is een vervelende huidaandoening. Het zorgt er namelijk voor dat de huid droog wordt, jeukt en ruw aanvoelt. Het zijn allemaal tekenen van een verstoorde barrière functie van de huid. Oftewel de opperhuidlaag. Deze is niet meer intact en daardoor veel gevoeliger voor prikkels van buitenaf.
Symptomen eczeem
Symptomen van eczeem kunnen overal op de huid verschijnen. Maar er zijn wel een aantal plekken waar de huidklacht vaker gezien zijn. Voorkeurslocaties van eczeem zijn bijvoorbeeld: de handen, elleboog plooien, voeten, de nek, de wangen en knieholtes.
De huidontsteking uit zich op verschillende manieren. En ook de ernst van eczeem verschilt per persoon. Symptomen die bij eczeem op kunnen treden zijn:
- Blaasjes
- Bultjes
- Korstjes
- Roodheid
- Zwelling
- Schilfertjes
- Jeuk
- Een verdikking van de huid
Oorzaak eczeem
De oorzaak van het eczeem hangt heel erg af van het type eczeem. Zo worden sommige eczeem vormen veroorzaakt door contact met een specifieke stof. Terwijl anderen vormen al vanaf de geboorte aanwezig zijn als gevolg van erfelijke aanleg.
Wel hebben alle vormen van eczeem een gemeenschappelijk kenmerk, namelijk: een verstoorde huid barrière. Je bovenste huidlaag, ook wel de opperhuid genoemd, vormt je huid barrière. Deze huidlaag is heel belangrijk.
Het zorgt er namelijk voor dat de onderliggende huidlagen goed beschermt zijn tegen schadelijke prikkels van buitenaf. Tegelijkertijd zorgt deze barrière laag er ook voor dat goede stoffen, zoals water en oliën, minder snel de huid uit ontsnappen. Als deze barrière functie verstoord raakt, kunnen er problemen ontstaan. Dit is bij eczeem helaas ook het geval.
Een droge huid
Eén van de gevolgen van een verstoorde huid barrière is een droge huid. De huid barrière laag is niet meer intact. Oftewel, er zitten openingen in de bovenste huidlaag, waardoor gezonde stoffen sneller de huid uittreden. Met name water verdampt snel uit een niet-intacte huid, waardoor de huid uitdroogt en schraal wordt. Om die reden hebben mensen met eczeem vrijwel altijd last van een droge huid.
Overgevoeligheid voor prikkels
Daarnaast komen schadelijke stoffen van buitenaf ook veel dieper en sneller de huid binnen. Denk aan: cosmetische ingrediënten, luchtverontreinigende stoffen, wollen kleding en agressieve wasstoffen.
Dit kan tot een huidontsteking leiden, waardoor eczeem plekken optreden. Je immuunsysteem reageert dan namelijk veel sneller op kleine irriterende stoffen of allergenen.
Zodra je huid contact maakt met zo’n stof, gaat het immuunsysteem ervan uit dat dit indringers zijn. Je lichaam wilt deze vernietigen, dus start een afweerreactie tegen deze stof. Er ontstaat een ontstekingsreactie wat zichtbaar wordt in de vorm van eczeem klachten.
Genetische aanleg
Je kunt eczeem ook overerven. Het gaat dan vaak om een verhoogd risico op eczeem. Je noemt dit ook wel atopie. Dit betekent dat je aanleg hebt om overgevoelig op stoffen te reageren. Denk aan stoffen op de huid, maar ook pollen, bepaald voedsel en huisdieren.
Als er binnen je familie mensen zijn met eczeem of andere vormen van huidontstekingen, is de kans groter dat jij eczeem in de winter ontwikkelt.
Emotionele triggers
Een andere trigger voor eczeem zijn emoties. Onze geestelijke gezondheid heeft namelijk best veel invloed op onze huid. Met name als de huid al beschadigd is, zoals bij eczeem, kunnen emoties hier effect op hebben.
Denk bijvoorbeeld aan angst, stress, nervositeit, verdriet. Al deze emoties kunnen de eczeemklachten triggeren en zo voor opvlammingen van het wintereczeem zorgen.
Eczeem in de winter
De koude wintermaanden zijn ook een oorzaak van eczeem. Of trigger van het eczeem. In de winter hebben we allemaal wel eens last van een droge huid of droge lippen, maar niet iedereen krijgt ook last van eczeem.
Als eczeem in de winter optreedt, verschijnt de huidklacht vooral in het gezicht en de handen. Dit komt, omdat deze delen van de huid relatief vaak aan de koude lucht wordt blootgesteld.
Door deze uitdroging van de huid, begint vaak de zogeheten ‘jeuk en krabcyclus’. Bij een droge huid is de huid barriére verstoord, waardoor het niet meer in staat is om de huid goed te beschermen tegen factoren van buitenaf.
Hierdoor zal de kans op een uitbraak van eczeem of andere jeukende infecties, verhogen.
Wat doe je als je jeuk hebt? Krabben! Hierdoor raakt de huidbarriére verder beschadigd en begint de cyclus weer van vooraf aan. De opengekrabde huidlagen zijn tevens ook de ideale broedplaats voor bacteriën.
Je kunt het hele jaar last hebben van een droge huid, maar vooral in de winter heeft jouw huid een beetje extra aandacht nodig. Lees onze tips om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Tips bij wintereczeem
Eczeem in de winter gaat dus met name om een opvlamming of verergering van het eczeem. Helaas kun je eczeem nooit helemaal genezen, maar je kunt de huid wel rustiger maken. Onder andere door de juiste huidproducten te smeren. Maar ook door uitlokkende triggers te vermijden. Hieronder hebben we een aantal tips tegen wintereczeem gezet:
Manier van douchen
Water heeft een uitdrogende werking op de huid. Daarom is het advies om bij voorkeur kort en niet te heet (<32 graden) te douchen. Te lang en te heet douchen kan de huid namelijk uitdrogen. Zorg er ook voor dat je milde verzorgende producten gebruikt om jezelf mee te wassen, bijvoorbeeld een douche olie. Dep de huid na het douchen droog met een zachte handdoek en smeer het goed in met een volle bodylotion.
Niet krabben
Eczeem en jeuk gaan helaas bijna altijd samen. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen wordt de negatieve vicieuze cirkel door krabben in stand gehouden. Hoe lastig het ook is, probeer niet te krabben.
Hierdoor ontstaan namelijk wondjes, die de kans op een nieuwe infectie verhogen. Probeer juist zachtjes te kloppen op de jeukende plekken. Dit helpt om de jeuk te verminderen, maar houdt de huidbarriére wel intact.
Verwarming
Een grote boosdoener in het ontstaan van eczeem in de winter is de luchtvochtigheid buiten en in huis. De verwarming is iets wat we niet kunnen missen in de winter. Helaas droogt deze droge verwarmde lucht de huid wel uit.
Het is verstandig om de luchtvochtigheid te verhogen wanneer de verwarming in huis aan staat. Dit kun je heel eenvoudig doen door een bakje met water op de verwarming te zetten. Let er wel op dat de luchtvochtigheid niet te hoog wordt. Dit kan namelijk schimmels veroorzaken en dat is iets wat je natuurlijk liever wilt voorkomen.
Een andere manier om de luchtvochtigheid in huis te verhogen is door de ramen regelmatig open te zetten. Dit klinkt natuurlijk niet heel verleidelijk als de temperaturen buiten onder nul zijn. Maar het is wel een snelle manier om de luchtvochtigheid te verhogen.
Zet bijvoorbeeld ’s ochtends even de ramen tegen elkaar open. Na tien minuten kun je alles weer dichtdoen en verwarmen. Een bijkomend voordeel is dat dit luchten er ook voor zorgt dat de kamer sneller opwarmt zodra je de verwarming aanzet. Een win-win situatie dus!
Draag zachte kleding
Een andere tip tegen wintereczeem is je kleding. Je kunt jezelf in de winter lekker warm aankleden om goed warm te blijven. Omdat de huid voor het grootste gedeelte van de dag in contact komt met kleding, is het verstandig om stoffen te dragen die gemaakt zijn bijvoorbeeld zijde en katoen. Het is vooral voor de huid, die gevoelig is voor eczeem, belangrijk dat het kan blijven ademen. Wol en nylon zijn voorbeelden van stoffen die de huid afsluiten en zijn daarom minder geschikt. Daarnaast kriebelt wol ook een beetje, waardoor het jeuk kan veroorzaken. En zo de eczeem klachten kan verergeren.
Juiste huidproducten smeren
Omdat het bij eczeem belangrijk is dat de huid vooral niet uitdroogt door de juiste huid- en handverzorging. Dit begint de behandeling met het smeren van een verzachtende zalf of crème op de eczeemplekken. Voorbeelden hiervan zijn
Doordat er in deze crèmes en zalven geen medicijn verwerkt is, zijn deze zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek of in onze webshop. Deze producten beschermen de huid en zorgen ervoor dat er meer vocht in de huid wordt vastgehouden, waardoor jeuk zal verminderen. Je mag de producten naar behoeften gebruiken, meerdere malen per dag. Het verschilt per persoon welke zalf of crème het beste werkt. Breng voor een passend advies een bezoek aan de huisarts of jouw apotheek.
Doordat zalven vetter zijn dan crèmes, hebben deze vaak de voorkeur in het geval van een hele droge huid. Op de plekken waar de huid wat minder droog is, kun je dan bijvoorbeeld kiezen voor een crème. Omdat een zalf vaak minder snel intrekt, is het advies om deze bij voorkeur 's avonds te gebruiken. Hierdoor krijgt de formule de hele nacht de tijd om in te trekken. Een crème kun je dan weer wel in de ochtend gebruiken, omdat het snel in de huid zal worden opgenomen.
Geneesmiddelen bij eczeem
Wanneer deze crèmes en zalven niet voldoende werken, kan de arts ervoor kiezen om een hormoonzalf of -crème voor te schrijven. Deze zalven en crèmes remmen de ontsteking en verminderen jeuk.
Voorbeelden hiervan zijn Hydrocortison- en Triamcinoloncrème of -zalf. Deze producten moeten altijd voorgeschreven worden door een arts. Helaas kunnen deze smeerbare therapieën de huid wel uitdrogen. Daarom is het belangrijk om daarnaast alsnog een van bovengenoemde producten te gebruiken om het proces te ondersteunen.
Wacht wel met het gebruik van deze producten totdat de hormooncrème of -zalf helemaal is ingetrokken. Dit duurt meestal een uur. Doordat de hormooncrèmes en zalven de huid dunner kunnen maken is het belangrijk dat je er maar een dun laagje van aanbrengt. Wanneer de crème of zalf niet bedoeld is voor de handen, is het verstandig om na gebruik de handen goed te wassen.
Wanneer je last hebt van ontstoken eczeem zal er door de huisarts een andere zalf, crème of zelfs een antibioticakuur worden voorgeschreven.