Heb ik een gezond gewicht?
Er zijn maar weinig mensen met het ideale gewicht. Tweederde van de Nederlanders zou wel wat kilo's willen afvallen. Maar is dat wel nodig? Afvallen is vooral belangrijk wanneer je een hoog vetpercentage hebt. Om antwoord te kunnen geven op de vraag heb ik een gezond gewicht? Kun je jouw BMI (Body Mass Index) berekenen. Hiermee kun je zien of je een gezond gewicht hebt. Deze berekening geeft namelijk aan welk gewicht het beste past bij jouw lengte.
De BMI formule is: deel je gewicht in kilo's door het kwadraat van je lengte in meters. Of gebruik de online tool van het voedingscentrum.
Buikomvang
Naast je de aantal kilo's die je weegt is het voor je gezondheid ook belangrijk waar het vet zit. Zit de meeste hoeveelheid vet in en rondom de buik (buikvet), dan kan het voor extra gezondheidsrisico's zorgen. Buikvet verhoogd het risico op het krijgen van diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Daarom wordt er bij het bereken van jouw BMI score meestal ook gevraagd om je buikomvang op te meten. Een gezonde buikomvang voor mannen ligt onder 94cm en bij vrouwen onder de 80cm.
Gezond BMI
Doormiddel van de BMI formule kun je een gezond BMI berekenen. Daardoor weet je ook welk gewicht er het beste bij jou past. Vul jouw gegevens in bij een online tool of maak zelf de berekening. Het getal wat er dan uitkomt geeft aan of je een gezond lichaamsgewicht hebt.
- Is het getal lager dan 18.5 dan heb je ondergewicht.
- Zit jouw BMI tussen de 18,5 en 24,9 dan heb je een gezond BMI en dus ook een gezond gewicht. Het is belangrijk om dat zo te houden.
- Komt er een getal uit tussen de 25 en 29,9 heb je een beetje overgewicht en is het verstandig om op je voeding te gaan letten.
- Bij een BMI score boven de 30 is er sprake van ernstig overgewicht. Dit wordt ook wel obesitas genoemd. Het geeft een verhoogd risico op gezondheidsklachten. Afvallen is nu noodzakelijk voor je gezondheid.
BMI score minder betrouwbaar
Er zijn een aantal groepen mensen waarbij de BMI score minder betrouwbaar is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven en fanatieke sporters.
Zwangerschap
Dames die zwanger zijn komen aan. Dat is natuurlijk logisch want er groeit een baby in de buik. Maar dat is niet alles. Er wordt ook een placenta en vruchtwater aangemaakt. Ook de baarmoeder wordt zwaarder en de borsten gaan groeien. Hierdoor stijgt het gewicht maar blijft je lengte hetzelfde. Dat zorgt ervoor dat BMI geen betrouwbare graatmeter meer is.
Fanatieke sporters
Dit geld ook bij fanatieke sporters. Bij bodybuilders bijvoorbeeld kan de BMI aangeven dat ze zwaar overgewicht hebben. Terwijl hun vetpercentage vaak heel laag ligt. Het hoge lichaamsgewicht komt dan voornamelijk door de grote spiermassa. In dat geval is de buikomvang een goede graatmeter. Heb je een gezonde middelomtrek dan hoef je niet af te vallen. Je kunt voor de zekerheid naar een diëtist gaan om op de weegschaal te gaan staan. Deze weegschalen geven jouw lichaamssamenstelling weer. Ze laten precies zien hoe hoog jouw vetpercentage en spiermassa zijn. Een gezond vetpercentage ligt voor vrouwen gemiddeld tussen 21% en 36%. Voor mannen ligt het vetpercentage tussen 7% en 25%.
Ouderen en kinderen
Voor een gezond BMI voor ouderen en kinderen gelden andere grenzen. Dit geldt zowel voor ondergewicht, overgewicht als voor een gezond gewicht. Voor ouderen boven de 70 geld over het algemeen dat een gezonde BMI waarde hoger ligt dan bij jongere mensen.
De BMI grenswaarde van kinderen tussen 2-18 jaar veranderd met de leeftijd mee. Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen jongens en meisjes. Dit komt door de groei en verandering in spier- en vetmassa
Een te hoge BMI, wat nu?
Een te hoog BMI geeft aan dat je te zwaar bent. Zorg ervoor dat je BMI lager wordt door middel van afvallen. Overgewicht (een te hoog BMI) is een belangrijke risicofactor voor je gezondheid. Maar te zwaar zijn heeft nog meer nadelen. Zo kost het je meer moeite om te bewegen, je wordt sneller kortademig, moe en je transpireert meer. De kans bestaat dat je steeds minder beweegt en je steeds minder fit voelt. Daarnaast heb je de kans op:
- hoge bloeddruk
- hart- en vaatziekten (zoals een hartinfarct of een beroerte)
- diabetes mellitus (suikerziekte)
- gewrichtsklachten
- galstenen
- kanker
Vrouwen met overgewicht hebben minder kans op zwangerschap dan vrouwen met een gezond gewicht. De kans op problemen tijdens een zwangerschap is ook groter bij overgewicht.
Een gezond gewicht is dus belangrijk voor je gezondheid. En dat is een goede reden om te starten met afvallen wanneer je BMI te hoog is
Oorzaken overgewicht: elk pondje komt door het mondje?
Overgewicht kan ontstaan door verschillende factoren. Maar de belangrijkste oorzaak van overgewicht is wél te veel eten en te weinig bewegen. Als je meer eet dan je lichaam nodig heeft, worden de voedingsstoffen omgezet in lichaamsvet. Er kunnen ook andere factoren een rol spelen bij overgewicht:
- Verkeerde eetgewoonten, zoals een overmatige vetconsumptie.
- Bij spanning, stress of problemen
- (overmatig) snoepen, eten of drinken.
- Bijwerkingen van bepaalde medicijnen (zoals antidepressiva) waardoor je meer eetlust krijgt.
- Erfelijke factoren of een stofwisselingsziekte.
Wil je graag meer informatie over gezonde voeding. Lees dan verder op de informatiepagina over gezonde voeding.
Hulp bij je strijd tegen de kilo's
Ben je gemotiveerd om de strijd aan te gaan met de overtollige kilo's en wil je een gezond gewicht bereiken?
Daar is motivatie, discipline en doorzettingsvermogen voor nodig. Het is niet altijd makkelijk om het diëten en de gezonde levensstijl vol te houden. Maar als je er echt achter staat en je krijgt de juiste hulp gaat het je zeker lukken!
Het is belangrijk dat je de juiste hulp/begeleiding krijgt wanneer je besluit om te gaan lijnen. Er zijn verschillende vormen van hulp bij afvallen. De meest bekende zijn hulp van een diëtist of een bedrijf zoals bijvoorbeeld Weight Watchers. Daarnaast zijn er ook boeken verkrijgbaar met recepten, handige tips en adviezen. Maar deze informatie kun je natuurlijk ook online vinden.
Kies de manier waarvan jij denkt dat het beste bij je past. Je kunt ook altijd een afspraak maken bij de huisarts of diëtist om hierover advies te vragen.
Jouw Boots apotheek is er ook altijd voor persoonlijk advies of hulpmiddelen die aanvullend werken op een dieet. Of andere producten die je verder op weg helpen naar een gezondere levensstijl.
Het jojo-effect
Veel mensen doen eindeloze pogingen om af te vallen maar zonder resultaat op lange termijn. Daarmee wordt bedoeld dat de verloren kilo's er na een tijdje vaak weer aan zitten. Dit wordt het bekende jojo-effect genoemd.
Wanneer je af wil vallen ga je minder eten. Hierdoor komen er minder calorieën binnen dan dat je lijf nodig heeft. Dit zorgt ervoor dat er al snel resultaat te zien is op de weegschaal. En dat is nou net waar je het allemaal voor doet. Maar helaas zijn de eerste kilo's die je verliest vaak vocht en spiermassa maar geen vet. Doordat jouw lijf te weinig voedingstoffen binnenkrijgt vertragen de stofwisseling en vetverbranding. Jouw lijf denkt dat er een voedselcrsisis gaande is en zet het lichaam in de spaarstand. Het slaat de energie die niet meteen verbruikt wordt op in de vorm van lichaamsvet. Dit doet het lichaam voor het geval dat deze crisis nog lang gaat duren.
Vaak val je weer terug in je oude voedingspatroon als je stopt met lijnen. Je krijgt ineens weer veel meer caloriën binnen. Maar jouw lichaam staat nog steeds in de spaarstand. Daardoor worden deze caloriën direct omgezet in lichaamsvet. En ben je weer terug bij af. Vooral wanneer je afvalt doormiddel van een crash dieet is de kans op het jojo effect groot.
Wanneer je het jojo effect wilt voorkomen is het belangrijk om je voedingspatroon aan te passen. Ga vooral niet minder maar juist gezonder eten. Zorg er altijd voor dat jouw lichaam de calorieën binnen krijgt die het nodig heeft.
Obesitas
Komt er uit jouw BMI berekening een score hoger of gelijk aan 30 dan spreken we van ernstig overgewicht. Dit wordt ook wel zwaarlijvigheid of obesitas genoemd. Het ontstaat door een verstoorde energiebalans. Er is namelijk meer energieopname dan energieverbruik. Uiteindelijk lijd deze verstoring tot ophoping van overtollig vet in het lichaam. Obesitas wordt omschreven als een chronische ziekte die gezondheidsrisico's met zich mee brengt.
Gezondheidsrisico's
Wanneer je zwaarlijvig bent heb je een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, Diabetes, galstenen, verschillende vormen van kanker en een hoge bloeddruk. Daarnaast kan het overgewicht zelf ook voor problemen zorgen. Zoals bijvoorbeeld last van spieren en gewrichten, moeite met ademhalen, sneller transpireren, vermoeidheid en slaapstoornissen.
Bij deze chronische ziekte is het lastig om af te vallen en een gezond gewicht te bereiken. In de meeste gevallen is extra begeleiding nodig om van de hoge BMI af te komen.
Is je BMI score boven de 30 dan is het verstandig om contact op te nemen met je apotheek of arts om advies te vragen. Op de pagina overgewicht en obesitas kom je meer te weten over de oorzaken en kun je een test doen.
Wanneer spreek je van ondervoeding?
Wanneer je ondergewicht, en dus ook een lage BMI, hebt spreek je van ondervoeding. Je kunt ook ondervoed zijn wanneer je een normaal gewicht hebt en zelfs wanneer je overgewicht hebt. Gezonde voeding is een must om je lichaam goed te laten functioneren. De belangrijkste brandstof en bouwstoffen haalt je lichaam uit bestanddelen van voeding. Denk hierbij aan voedingsstoffen zoals eiwitten, koolhydraten, vetten, vitaminen, mineralen en vocht. Deze voedingstoffen zijn noodzakelijk voor het in stand houden van de lichamelijke conditie en weerstand.
Oorzaken voor te weinig bouwstoffen en brandstoffen:
- te weinig of slechte voeding
- ziekte
- een slecht gebit
- eenzaamheid
- depressie
- slikproblemen of lichamelijke beperkingen
Wanneer je te weinig voedingsstoffen binnen krijgt vermindert de weerstand. Het gevolg hiervan is dat je sneller ziek kunt worden. Bij ziekte verbruikt het lichaam meer energie. Hoewel het dan noodzakelijk is om meer te eten, is dat door een verminderde eetlust en verzwakking vaak een probleem. Het risico op ondervoeding bestaat ook, wanneer het door mond- en/of keelaandoeningen, verlamming of bestraling moeilijk is om te eten.
Er is sprake van ondervoeding als er onbedoeld gewichtsverlies is van meer dan 10% in de laatste 6 maanden of meer dan 5% in de laatste 3 maanden. Daarnaast is er ook sprake van ondervoeding als je BMI lager is dan 18,5. Ouderen vanaf 65 jaar zijn ondervoed bij een BMI lager dan 20.
De behandeling van ondergewicht
Kom naar de apotheek als je twijfelt of je te maken hebt met ondervoeding van een familielid of jezelf. Als na een screening in de apotheek blijkt dat er sprake is van (of verghoogd risico op) ondervoeding, zal de apotheek je doorverwijzen naar de (huis)arts of diëtist. Een huisarts of diëtist kan daadwerkelijk de diagnose ondervoeding vaststellen en de juiste behandeling hiervoor inzetten.
Je kunt er ook voor kiezen om zelf een afspraak bij de huisarts te maken wanneer je een vermoeden hebt van ondergewicht.
De behandeling zal bestaan uit voedingsadviezen en eventueel medische (drink)voeding. Soms is het moeilijk om in gewicht aan te komen. In dat geval kan medische (drink)voeding een goede aanvulling zijn op de dagelijkse voeding. Het vult de tekorten in je lichaam aan, zodat je je weer een stuk beter voelt.
Medische (drink)voeding is verkrijgbaar bij jouw Boots Apotheek en wordt, indien voorgeschreven door een arts of diëtist, in de meeste gevallen vergoed door je zorgverzekeraar. Medische (drink)voeding is verkrijgbaar in de vorm van flesjes drinkvoeding en als toetjes.